Το έχουμε κάνει σχεδόν όλοι. Μετά από ένα δύσκολο long run, ένα απαιτητικό tempo ή εκείνο το session που άφησε τα πόδια να τρέμουν σαν ζελέ, το χέρι πάει μηχανικά στο ντουλάπι με τα φάρμακα. Ένα-δυο ibuprofen «για να μην πρηστεί», «για να φύγει ο πόνος», «για να μπορέσω να τρέξω αύριο». Στην πραγματικότητα, όμως, αυτό που θεωρούμε ως μικρή καθημερινή βοήθεια μπορεί να υπονομεύει όχι μόνο την προπόνηση και την απόδοση, αλλά και την ίδια τη διαδικασία προσαρμογής που κυνηγά κάθε δρομέας. Το Runbeat εξετάζει σε βάθος τι δείχνουν οι έρευνες και γιατί ήρθε η ώρα να ξεχάσουμε το ibuprofen ως... εργαλείο για το τρέξιμο.

Η παρεξηγημένη έννοια της φλεγμονής

Στον κόσμο του τρεξίματος, η λέξη «φλεγμονή» συνοδεύεται σχεδόν πάντα από μορφασμούς συμπόνιας. Στην πραγματικότητα, όμως, η φλεγμονή δεν είναι εχθρός. Είναι ο τρόπος του σώματος να προστατευτεί και να ξεκινήσει τη διαδικασία επούλωσης. Μετά από μια κουραστική προπόνηση ή στα πρώτα στάδια ενός τραυματισμού, ο οργανισμός αυξάνει τη ροή αίματος, ενεργοποιεί κύτταρα που επιτίθενται στα τραυματισμένα σημεία και δημιουργεί αυτό το γνώριμο πρήξιμο ή πόνο. Αυτή η φλεγμονώδης αντίδραση είναι το πρώτο σκαλοπάτι για την επούλωση και τη φυσιολογική προσαρμογή που επιτρέπει τη βελτίωση.

 

Αν λείψει η φλεγμονή, λείπει και το έναυσμα για ανάπλαση, ενδυνάμωση και αποκατάσταση. Με άλλα λόγια, η προσπάθεια να «σβήσουμε» τον πόνο με χάπια μπορεί να σβήνει και τα οφέλη της προπόνησης.

Πώς τα αντιφλεγμονώδη μπλοκάρουν την προπόνηση

Κάθε βήμα στο τρέξιμο προκαλεί μικροτραυματισμούς στις μυϊκές ίνες. Σε έντονες προσπάθειες, αυτοί οι μικροτραυματισμοί πολλαπλασιάζονται και ο οργανισμός απαντά με φλεγμονή που ενημερώνει το σώμα πως πρέπει να επιδιορθώσει, να ενισχύσει και να προσαρμοστεί. Η διαδικασία αυτή είναι ο πυρήνας της βελτίωσης.

Όταν όμως παίρνουμε ibuprofen(π.χ Νurofen) ή άλλα Μη Στεροειδή Αντιφλεγμονώδη Φάρμακα (NSAIDs) όπως Ναπροξένη (π.χ Naprosyn),Ασπιρίνη ( π.χ aspirin) ή Δικλοφενάκη (π.χ diclofenac, Voltaren), αναστέλλουμε αυτή τη φυσιολογική αντίδραση. Η φλεγμονή μειώνεται τεχνητά και μαζί της μειώνονται και τα σήματα που λένε στον οργανισμό «χτίσε ξανά – γίνε πιο δυνατός». Έρευνες σε αθλητές αντοχής έδειξαν ότι η χρήση ibuprofen κατά την προπόνηση ακυρώνει προσαρμογές που εξαρτώνται από τον όγκο τρεξίματος, ενώ άλλες μελέτες επιβεβαίωσαν ότι η λήψη NSAIDs μετά την άσκηση επιβραδύνει την επούλωση μυών, τενόντων, συνδέσμων και οστών.

Για έναν δρομέα σε περίοδο προετοιμασίας, αυτό σημαίνει πιο αργή ανάκαμψη, μειωμένη βελτίωση και πιθανό συσσωρευμένο stress που αυξάνει τον κίνδυνο τραυματισμού.

Γιατί τα αντιφλεγμονώδη πριν από τον αγώνα είναι κακή ιδέα

Πολλοί δρομείς χρησιμοποιούν ibuprofen πριν από έναν αγώνα για να «κόψουν» τον πόνο ή για να αποτρέψουν την επανεμφάνιση μιας ενόχλησης. Το φαινόμενο δεν είναι καθόλου σπάνιο: σε έρευνα σε συμμετέχοντες Ironman, οι μισοί αθλητές είχαν χρησιμοποιήσει NSAIDs πριν ή κατά τη διάρκεια του αγώνα.

Παρόλα αυτά, τα δεδομένα είναι ξεκάθαρα. Σε μελέτες υπεραποστάσεων, όπως στο Western States 100km, δεν υπήρξε καμία πραγματική ή αντιληπτή διαφορά ανάμεσα σε όσους έπαιρναν ibuprofen και σε όσους δεν έπαιρναν. Η «μουδιασμένη» αίσθηση δεν μεταφράστηκε σε καλύτερη απόδοση. Επιπλέον, η λήψη NSAIDs σε συνθήκες μεγάλης καταπόνησης αυξάνει τον κίνδυνο νεφρικής βλάβης , κάτι που γίνεται ιδιαίτερα επικίνδυνο στους αγώνες αντοχής.

Ακόμη, το να κρύβεις τον πόνο ενός τραυματισμού δεν τον θεραπεύει. Απλώς σου επιτρέπει να συνεχίσεις να τρέχεις πάνω σε ήδη επιβαρυμένα σημεία, οδηγώντας σε σοβαρότερα και πιο μακροχρόνια προβλήματα.

Πότε έχει νόημα η χρήση αντιφλεγμονωδών για έναν δρομέα

Το ibuprofen και τα άλλα αντιφλεγμονώδη δεν είναι «κακά» από μόνα τους. Υπάρχει μια και μόνο ξεκάθαρη περίπτωση όπου τα NSAIDs βοηθούν πραγματικά: στα πρώτα 2–3 εικοσιτετράωρα ενός οξέος τραυματισμού, όπως ένα διάστρεμμα, ένας έντονος μυϊκός σπασμός ή μια ξαφνική φλεγμονή τένοντα. Σε αυτή τη φάση, η φλεγμονή είναι υπερβολική και η προσωρινή καταστολή της διευκολύνει την επούλωση.

Μετά από αυτό το μικρό παράθυρο, το σώμα χρειάζεται να λειτουργήσει μόνο του. Η συνεχής χρήση αντιφλεγμονωδών πέρα από την οξεία φάση στερεί από τον οργανισμό το ερέθισμα για πλήρη αποκατάσταση.

 

Η δύσκολη αλλά σωστή επιλογή

Την επόμενη φορά που θα σκεφτείς να ανοίξεις το κουτί με το ibuprofen πριν από ένα long run ή μετά από ένα δυνατό interval, κάνε ένα βήμα πίσω. Αναρωτήσου αν προσπαθείς να επισπεύσεις την αποκατάσταση ή απλώς να σβήσεις προσωρινά μια ενόχληση. Η αλήθεια είναι πως τα NSAIDs δεν προσφέρουν κανένα όφελος στη βελτίωση της απόδοσης ή στη διαχείριση του φυσιολογικού πόνου της προπόνησης και συχνά εμποδίζουν τις προσαρμογές που τόσο πολύ θέλεις.

Το σώμα ξέρει τι κάνει. Οι μικροτραυματισμοί, η φλεγμονή και η αποκατάσταση είναι η αλυσίδα που οδηγεί στη βελτίωση. Αν την κόψεις στη μέση, δεν θα φτάσεις ποτέ εκεί που πραγματικά μπορείς. Ως δρομέας, η μεγαλύτερη δύναμή σου δεν είναι το να αντέχεις τον πόνο, αλλά το να καταλαβαίνεις πότε πρέπει πραγματικά να τον αφήσεις να σε καθοδηγήσει.